από την αρχή, χωρο-γραφία αναδιπλούμενου γλυπτού στο χρόνο – over again, choreography of a folding
“Rethymno Days” Video Art Miden in Rethymno (island of Crete, GR)
Η εικαστική πρόταση της Ζαφειρίας Αθανασοπούλου είναι προϊόν ενάσκησης κατά την πρώτη περίοδο της καραντίνας και έχει διττή υπόσταση: ένα βίντεο και μία περφόρμανς με την δημιουργία του ικριώματος, πρώτα από την καλλιτέχνιδα και στη συνέχεια από τον θεατή, που καλείται να μετάσχει δημιουργώντας τη δική του κατασκευή, ανασυνθέτοντας, διαφοροποιώντας ή μεταβάλλοντας το σχήμα της, ξορκίζοντας την αβεβαιότητα της πτώσης.
Αρχικά το έργο θυμίζει στον θεατή την οικεία εικόνα παιδικών παιχνιδιών – κατασκευών, αλλά ο τόπος της δράσης και ο κρότος της πτώσης γρήγορα παραχωρούν τη θέση τους σε άλλα συναισθήματα. Στο βίντεο η καλλιτέχνις, στην ταράτσα μιας πολυκατοικίας, προσπαθεί να στήσει ισορροπώντας ανισομερή τεμάχια σανίδων, σχηματίζοντας ένα περίτεχνο ικρίωμα. Το ικρίωμα στην ψηφιακή του εκδοχή γέρνει και επανέρχεται, αποσυντίθεται και συντίθεται στην αρχική του μορφή αλλά στο τέλος καταλήγει σε ηχηρή πτώση με τις σανίδες να πάλλονται στο δάπεδο, πριν περάσουν στην απόλυτη ακινησία τους, προσομοιάζοντας περισσότερο με το ψυχορράγημα ζωντανού οργανισμού που αρνείται το τέλος παρά με πτώση τεμαχίων ξύλου. Παρατηρώντας την «κατασκευή» αρχικά μας παρέχει τη βεβαιότητα μιας καλά στηριγμένης/ισορροπημένης σύνθεσης σε ένα περίεργο, σχεδόν δυστοπικό περιβάλλον. Η βεβαιότητα, που προς στιγμήν μας δημιουργήθηκε, ανατρέπεται με ένα απλό φύσημα του αέρα ή ένα ανεπαίσθητο άγγιγμα και καταλήγει σε πτώση συνοδευόμενη από δυνατό κρότο που «σχίζει» τη σιωπή.
Η κατάρρευση της “βεβαιότητας” του ικριώματος συμπαρασύρει και όλες τις άλλες βεβαιότητες που χαρακτήριζαν τη ζωή μας προ πανδημίας: ο έλεγχος των ασθενειών και των μολυσματικών νόσων που πέτυχε η επιστήμη τα τελευταία εβδομήντα χρόνια, η συνεχής βελτίωση των οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών διαβίωσης ξαφνικά φαντάζουν αδύναμες, μηδαμινές μπρος στη νέα απειλή του COVIT 19. Η ασφάλεια αντικαταστάθηκε από το φόβο και τον αόρατο εχθρό, η βεβαιότητα της κίνησης από την απαγόρευση κυκλοφορίας, η φροντίδα του προσώπου από την όλο και πιο βελτιωμένη και ενισχυμένη μάσκα προφύλαξης, οι ανθρώπινες επαφές και το άγγιγμα από την απομάκρυνση και τις αποστάσεις ασφαλείας, ο θόρυβος της κίνησης και της ζωής από την «εκκωφαντική» σιωπή του τρόμου την οποία «σχίζει» ο απρόσμενος κρότος της πτώσης των σανίδων.
Το έργο βρήκε τη δική του θέση ανάμεσα στα δημιουργήματα της περιόδου της πανδημίας, τη διαχείριση των προβλημάτων που δημιούργησε αλλά και την συνακόλουθη κατάρρευση των βεβαιοτήτων και των ανατροπών που προκάλεσε.
Νίκος Παπαγεωργίου
zafeiria athanasopoulou 